زنجان - سلطانیه - گنبد سلطانیه
گنبد، در فرهنگ معماری نوعی پوشش منحنی شکل برای سقف یک مکان محسوب می شود که در گذشته معماران مناطق دور از جنگل همچون، مناطق فلات مرکزی ایران و میان رودان، مجبور بودند به دلیل کمبود چوب مناسب برای ساخت سقف های مسطح، از سقف های گنبدی شکل استفاده کنند. بنابراین گنبدها، سازه های نیم کره توخالی هستند که بیشتر به دلیل کمبود چوب در برخی از مناطق به جای سقف های تخت به کار برده می شود.
در فرهنگ لغت فارسی «گنبد»، طاق های بلند و عظیم مساجد و بناهای قدیمی دیگر آمده است که به شکل نیم کره نوک دار، هرمی شکل و یا مخروطی ساخته شده است که در اغلب موارد با کاشی کاری تزیین شده است. از سقف های گنبدی بیشتر در آرامگاه ها، شبستان های مساجد و امام زاده ها استفاده می شد.
براساس اسناد تاریخی، اولین گنبد ساخته شده در ایران، متعلق به دواران اشکانی و اوایل دوران ساسانیان است. ابن البلخی در کتاب خود آورده: «اردشیر شهر فیروز را بنا کرد و شکل آن مدور است چنانکه دایره پرگار باشد. در میان شهر آن جا که مثلاً نقطه پرگار باشد دکه انباشته برآورده است و نام آن ایوان کرده و بر سر آن دکه سای ها ساخته و در میان گاه آن گنبدی عظیم برآورده و آن را «گنبد کیرمان» گویند و طول چهار دیوار این گنید تا زیر قبه آن هفتاد و پنج گز است و این دیوارها از سنگ خارا برآورده است و پس از قبه عظیم از آجر بر سر آن نهاده و آب از یک فرسنگ از سر کوه رانده و به فواره بر این سر برآورده و دو غدیر است که یکی بوم پیر گویند و دیگر بوم جوان و بر هر غدیر آتشگاهی کرده است.»
گنبد سازی در دوران ساسانیان به اوج شکوفایی خود رسید و تا به امروز نیز ادامه داشته و مهم ترین نکته این که این سبک معماری در تمامی دوران تاریخ از نظم دقیق ریاضی در شکل بندی ساختمان تبعیت کرده، به نحوی که می تواند بدون احتیاج به گاه بست و کالبد و قالب در برابر همه نیروهای رانشی به خوبی مقاومت کنند.
مهم ترین گنبدهای عبارتند از: گنبد سلطانیه، گنبد شیخ جنید، گنبد علویان، گنبد عالی ابرقو، گنبد قابوس، گنبد غفاریه، گنید سبز، گنید کبود.
هنرمندان 
